انواع آسیبها و جراحات زانو
هنگامی که ضربه مستقیمی به زانو وارد میشود، زانو بیشتر مستعد کشیدگی یا چرخش میشود به این معنی که مفصل زانو بیش از دامنه حرکتی قابل تحمل، حرکت میکند.
در صورتی که زانو در جهت خاصی تحت فشار قرار بگیرد، رباط تلاش میکند آن را در جای خود نگه دارد که ممکن است در نتیجه آن نیرو منجر به کشیدگی یا پارگی رباط شود. این جراحات کشیدگی نام دارند. کشیدگی (sprain) بر اساس شدت صدمه، به سه درجه اول تا سوم تقسیم بندی میشود. کشیدگی درجه یک به این معنی است که رباط کشیده شده اما بافتهای رشته ای پاره نشده اند. در کشیدگی درجه دو تا حدی پارگی ایجاد شده اما هنوز رباط سالم است و در کشیدگی درجه سه رباط کاملا پاره شده است.
جراحات چرخشی زانو باعث وارد آمدن فشار بر غضروف یا منیسک شده و ممکن است آنها را بین سطح تیبیال (درشت نی) و کندیل فمورال (استخوان ران) لبه تحت فشار قرار دهد که میتواند منجر به پارگی آنها شود.
جراحات مربوط به عضله و تاندونهای احاطه کننده زانو در اثر خم شدن بیش از حد یا کشیدگی بیش از حد زانو یا استفاده بیش از حد از زانو اتفاق می افتد. این جراحات کشیدگی عضله نام دارند. کشیدگی عضله نیز همانند کشیدگی رباط بر اساس شدت به سه دسته تقسیم میشود. کشیدگی عضله درجه یک تاندونها یا عضله کشیده شده اما پاره نشده است. در کشیدگی درجه دو بخشی از بافتها پاره شده است و در کشیدگی درجه سه پارگی کامل اتفاق افتاده است.
یکی دیگر از آسیبهای زانو، التهاب بورس است که به آن بورسیت گفته میشود. علت آن وارد آمدن ضربه مستقیم به زانو و یا استفاده نادرست و طولانی مدت از زانو است.
از نظر آناتومی بسیاری از ساختارهایی که زانو را پشتیبانی میکنند، به هم مرتبطند. زانویی که دچار جراحت شده است ممکن است یک یا چند ساختار آن صدمه دیده باشند.
آسیب دیدگی تاندون عضله ، رباط و منیسک
• آسیب دیدگی تاندون عضله
تقریبا تمامی این موارد کشیدگی، با یخ، بالا نگه داشتن پا و استراحت درمان میشوند. گاهی اوقات اعمال فشار ملایم با زانوبند یا بانداژ کشی توصیه میشود. ممکن است مدت کوتاهی چوب زیر بغل استفاده شود تا به راه رفتن بیمار کمک نماید. مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن در کنترل التهاب موثر است. در صورتی که میخواهید داروهای بدون نسخه مصرف کنید حتما ابتدا با پزشک مشورت کنید تا مطمئن شوید تداخل دارویی اتفاق نمی افتد.
مکانیسم جراحت وارد شده یا کشیدگی شدید است که در آن عضله های زردپی پشت زانو کشیده یا پاره شده است و یا خم شدن زیاد است که در آن عضله های چهارسر ران صدمه می بیند. در صدمات خم شدن شدید، ممکن است تاندون چهارسر ران یا کشکک صدمه ببیند و پاره شود اگر چه این حالت شایع نیست. این صدمه با مشخصه هایی مانند عدم توانایی کشیدن یا صاف کردن زانو و ایجاد نقصی که در بالا یا پایین کاسه زانو احساس میشود، مشخص میگردد. عمل جراحی معمولا برای ترمیم چنین جراحاتی لازم است.
به جز در ورزشکاران حرفه ای، پارگی عضله پشت زانو با روشهای محافظه کارانه بدون عمل جراحی انجام میشود و با گذر زمان، ورزش و درمانهای فیزیکی عضله به عملکرد طبیعی باز میگردد.
• آسیب دیدگی رباطهای جانبی داخلی (MCL) و خارجی (LCL)
این رباطها ممکن است در حالتی که پا در حالت ایستاده قرار دارد و نیرویی از پهلو مستقیما به زانو وارد میشود، کشیده یا پاره شوند. این وضعیت درد شدیدی ایجاد کرده و باعث میشود حرکت کردن دشوار شود چرا که بدن تلاش میکند از زانو محافظت نماید. اما تورم کمی در زانو ایجاد میشود. درمان این نوع صدمات زانو ممکن است بریس لولایی زانو باشد که به پایدار سازی زانو و کنترل دامنه حرکتی آن کمک مینماید. استراحت، کمپرس یخ، فشار موضعی و بالا نگه داشتن عضو از درمانهای اصلی محسوب میشوند. عمل جراحی ممکن است در موارد پارگی کامل رباط یا در شرایطی که مفصل زانو پس از پایان یک دوره استراحت و فیزیوتراپی هنوز تعادل ندارد، انجام شود. جراحات این رباطها ممکن است با صدمه دیدن منیسک یا رباط صلیبی همراه باشد.
• صدمات رباط صلیبی جلویی
در صورتی که پا در حالت ایستاده قرار داشته باشد و نیرویی از جلو یا عقب مستقیما به زانو وارد شود، رباطهای صلیبی صدمه می بینند. تورم زانو ظرف چند دقیقه مشهود میشود و راه رفتن دشوار میگردد. تشخیص قطعی در اورژانس ممکن است دشوار باشد چرا که تورم و درد باعث میشود تست ثبات زانو و تعیین این که آیا رباط شل شده است یا خیر، سخت باشد. درمان بلند مدت ممکن است مستلزم عمل جراحی و فیزیوتراپی زیاد برای بازگرداندن عملکرد به مفصل زانو باشد. بهبودی از این جراحات ظرف چند هفته حاصل نمیشود بلکه چندین ماه ممکن است طول بکشد.
• پارگی منیسک
غضروف زانو ممکن است صدمه شدیدی ببیند یا در اثر التهاب مزمن یا آرتروز به تدریج استهلاک یابد. در صدمات حاد، غضروف که متصل به درشت نی بوده و مستطح بر روی آن قرار گرفته است بین کوندیل (لقمه) ران و درشت نی گیر میکند. درد و تورم ظرف چند ساعت به تدریج (بر خلاف جراحات پارگی رباط صلیبی که به سرعت تورم ایجاد میشود) اتفاق می افتد. گاهی اوقات صدمه به نظر کم اهمیت میرسد و بیمار به دنبال درمان نمیرود اما درد مزمن به مرور زمان تجربه میشود. ممکن است تورم متناوب، درد هنگام راه رفتن از سربالایی یا بالا رفتن از پله ها و یا خالی کردن زانو تجربه شود که میتواند به زمین خوردن منجر شود. اسکوات ممکن است دردناک باشد. معاینه فیزیکی و دریافت سابقه بیمار اغلب منجر به تشخیص میشود. ام آر آی نیز برای تایید تشخیص انجام میشود. همچنین در ام آر آی مشخص میشود کجای منیسک پاره شده و چقدر از غضروف درگیر شده است. این میتواند به پزشک در تصمیم برای انجام عمل جراحی، فیزیوتراپی یا هر دو روش کمک نماید.
شکستگی، التهاب بورس و جراحات کشکک
• شکستگی ها
شکستگی استخوانهای زانو امری نسبتا شایع است. کشکک یا کاسه زانو ممکن است در اثر زمین خوردن یا تصادف (هنگامی که زانو با داشبورد برخورد میکند) بشکند. اگر استخوان جا به جا شود، عمل جراحی برای ترمیم آن لازم است اما اگر استخوان در جایگاه درستی قرار داشته باشد باید بی حرکت و ثابت شده و منتظر بمانید.
سر نازک نی در سمت جانبی مفصل زانو ممکن است در اثر ضربه مستقیم و یا در اثر صدماتی که به ساق یا قوزک وارد شده است، دچار شکستگی شود. این استخوان معمولا با اندکی مداخله بهبود می یابد اما شکستگیهای این استخوان میتواند عوارض مهمی به دنبال داشته باشد. عصب نازک نی (peroneal) دور این استخوان پیچیده شده و در اثر شکستگی این استخوان ممکن است صدمه ببیند. این وضعیت باعث افتادگی مچ پا ( foot drop) میشود به همین خاطر هنگامی که از مشکلات زانو شکایت دارید، پزشک مچ پا را نیز معاینه میکند.
در صدمات ناشی از پریدن، سطح استخوان درشت نی ممکن است صدمه ببیند و منجر به شکستگی در طبق یا پلاتوی درشت نی شود. مکانیسم آسیب دیدگی پریدن و فرود آمدن با زانوی کاملا صاف است. از آنجایی که کوندیل ران بر روی طبق درشت نی قرار دارد تا مفصل زانو را بسازد، باید با حداکثر سطح مفصل التیام یابد تا از بروز آرتروز در آینده و درد مزمن پیشگیری شود. به همین خاطر پس از این که در عکس پرتوی ایکس ساده این شکستگی آشکار شد، سی تی اسکن انجام میشود تا اطمینان حاصل شود هیچ جا به جایی در استخوان ایجاد نشده است. این نوع شکستگی ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
شکستگی فمور (استخوان ران) نیاز به نیروی زیادی دارد اما در برخی افراد مبتلا به پوکی استخوان فشار کمتری برای شکستن این استخوان بزرگ و محکم، لازم است. در افرادی که تعویض کامل مفصل زانو داشته اند و زمین خورده اند، احتمال ضعف در محل تعویض زانو در بالای کوندیل ران وجود دارد و این میتواند محل احتمالی شکستگی در صورت وارد آمدن ضربه باشد. تصمیم گیری در زمینه انجام عمل جراحی یا درمان با ثابت کردن با آتل بر عهده متخصص است.
• التهاب بورس
آماس کاسه زانو (بورسیت جلوی کشکک) به علت زانو زدن مکرر و راه رفتن بر روی زانو اتفاق می افتد. بورس یا فضای بین پوست و کاسه زانو ملتهب شده و با مایع پر میشود. این آسیب منطقه ای بوده و خود زانو را درگیر نمیکند. درمان التهاب بورس شامل بستن زانو و مصرف ایبوپروفن یا ناپروکسن به عنوان داروی ضد التهاب است. هر از گاهی در صورتی که پوست صدمه دیده یا پاره شده باشد، بورس ممکن است دچار عفونت گردد.
• صدمات کشکک
کشکک زانو در داخل تاندونهای عضله چهارسر ران در جلوی استخوان ران (فمور) درست در بالای مفصل زانو قرار دارد. این بخش از زانو به واسطه عضله ها در جای خود نگه داشته میشود.
کشکک ممکن است به صورت جانبی (به سمت بیرون زانو) جا به جا شود. این وضعیت بیشتر در زنان دیده میشود که علت آن تفاوت آناتومی در زاویه بین استخوان ران و درشت نی است. خوشبختانه جا به جایی اغلب با صاف کردن زانو به موقعیت درست باز میگردد و معمولا منجر به شنیده شدن صدای تق تق در این محل میشود. برای صاف کردن عضله جهت جلوگیری از تغییر موقعیت مجدد، درمان فیزیکی ممکن است لازم باشد.
سندرم کشککی – رانی (Patellofemoral) زمانی ایجاد میشود که سطح زیرین کشکک دچار التهاب میشود. در هر مرتبه خمش و کشیدگی زانو، در اثر ساییدگی سطح زیرین کشکک به کوندیل ران این ناحیه تحریک میشود. این التهاب میتواند باعث درد منطقه ای به خصوص در هنگام پایین رفتن از پله ها و دویدن میشود. درمان این وضعیت شامل مصرف داروهای ضد التهاب، یخ، ورزش برای ایجاد تعادل در عضله چهارسر ران می باشد. موارد شدیدتر سندرم کشککی رانی ممکن است نیاز به درمان جراحی اتروسکوپی داشته باشد تا طی آن بخشی از غضروف ملتهب شده برداشته شده و دوباره بخشهای عضله چهارسر ران همردیف شوند.
https://www.emedicinehealth.com/knee_injury/article_em.htm#what_are_the_types_and_causes_of_knee_injuries